Machinebouw onderschat Industrie 4.0: disruptieve businessmodellen rond big data

Machinebouwers onderschatten de gevolgen van businessmodel innovatie waartoe Industrie 4.0 gaat leiden. Het wordt voor nieuwkomers gemakkelijker in deze markt te stappen en dat zullen heel nieuwe spelers gaan doen. Dat zijn twee conclusies die het Fraunhofer IPA en het consultancybureau Dr Wieselhuber & Partner trekken in een recente studie naar nieuwe businessmodellen voor de machinebouw.

Nieuwkomers kunnen makkelijker in de machinemarkt stappen

Het Fraunhoferinstituut IPA, dat mee voorop loopt in de ontwikkeling van de IT- en businesskant van Industrie 4.0 en Wieselhuber & Partner hebben onlangs 30 bedrijven uit de machine- en installatiebouw en de IT-industrie geïnterviewd. Ze wilden daarmee vooral zicht krijgen op de mate waarin de bedrijven inzien dat er nieuwe businessmodellen komen, welke kansen ze zien en hoe ze daarmee bezig zijn. Sneller en efficiënter produceren, meer geïndividualiseerde producten maken als ook heel nieuwe toepassingen vinden, dat is het potentieel van Industrie 4.0. Maar, zo zegt professor Thomas Bauernhansl, hoofd van het IPA: “Industrie 4.0 werkt niet alleen door in het product en de productie ervan, maar vooral op de businessmodellen.”

Onderschatting gevaarlijk

En daar laten de machinebouwers het afweten, blijkt uit het onderzoek. Het disruptieve karakter van innovatie van verdienmodellen wordt momenteel veelvuldig onderschat. Bij de machine- en installatiebouwers staat de ontwikkeling van nieuwe verdienmodellen, gebaseerd op levenscyslus en service, nog helemaal aan het begin. De bedrijven kijken minder naar het integreren van productiesystemen in een overkoepelend netwerk en veel meer naar het ‘veredelen’ van nicheproducten. Dat kan vergaande gevolgen hebben. De echte meerwaarde van Industrie 4.0 zit namelijk in het ontwikkelen van nieuwe verdienmodellen, gebaseerd op big data concepten waarmee je de klant van dienst kunt zijn. Het gaat er niet meer om zoveel mogelijk omzet te halen uit de verkoop van machines, maar om zoveel mogelijk machines in het veld te krijgen zodat je de data kunt exploiteren. De IT-bedrijven zien deze kansen volop. Zij verwachten dat er onafhankelijke platformen ontstaan met daarbinnen speciale oplossingen voor bepaalde toepassingen. Op deze platformen gaat onafhankelijke besturings- en optimalisatiesoftware concurreren met de eigen systemen van de machinebouwers. IT-bedrijven zien hier kansen. De IT-sector is weliswaar goed in het innoveren van businessmodellen, maar onderschat de verscheidenheid van verschillende productietechnieken.

Pay per use voor machines

Er klinken in de studie waarschuwende woorden. De onderzoeker van het consultancybureau zegt dat het waarschijnlijker wordt dat derden de machinemarkt gaan betreden als deze meer opschuift in de richting van IT. Industrie 4.0 verlaagt de drempel om in deze markt te stappen. “Machinebouwers maken zich daar zorgen over, maar kijken vaak niet ver genoeg over de rand van het eigen bord of zien de nieuwe mogelijkheden niet”, aldus Matthias Döbele van Wieselhuber & Partner. In het rapport worden concrete handreikingen gedaan om tot nieuwe businessmodellen te komen. Een daarvan is pay per use, betalen voor het gebruik van machines en niet meer het klassieke verdienmodel gebaseerd op verkoop en service. Een advies dat machinebouwers krijgen is veel meer naar de vraag van de eindgebruiker te kijken en niet alleen naar de directe klant.

Op de website van Wieselhuber & Partner kun je het rapport downloaden.