Autonome fabriek komt er, maar de mens blijft nodig

De weg naar een volledig autonome productie, waarin machines zelf beslissen en bijsturen, is nog een lange weg. Maar we moeten ervan uitgaan dat in de toekomst de optimalisatie van productiesystemen en processen niet meer door mensen maar door machines gedaan zal worden. Dit betekent echter niet dat er geen mensen meer nodig zijn. Dat concluderen de professoren in het Duitse Wissenschaftliche Gesellschaft für Produktionstechniek WGP.

WGP-professoren ontwikkelen assesment om automatiseringskansen in kaart te brengen

WGP heeft de Industrie 4.0 meetlat langs de Duitse maakindustrie gelegd. Dat hebben ze onder meer gedaan om te achterhalen hoe het met de inzetbaarheid van medewerkers in het Industrie 4.0 tijdperk staat. Daarvoor zijn de hoogleraren teruggevallen op een model dat gebruikt wordt voor de ontwikkeling van autonoom rijdende auto’s. Dat model behelst drie stappen. Als je die naast de automatisering in de industrie legt, dan is de eerste stap het koppelen van de materiaal- en informatiestromen aan elkaar, dan conditioning monitoring om de toestand van de machines te bewaken en vervolgens het proces bewaken en bijsturen.

Automatiseringsroadmap

Professor Peter Groche, een van de initiatiefnemers en hoofd van het Instituut voor Productietechniek van de TU Darmstadt, denkt dat ook bedrijven dit model kunnen gebruiken. Niet alleen om te zien waar ze staan qua automatisering en digitaliseren en waar kansen liggen. Het model geeft vooral inzicht in op hoe toekomstige arbeidsplaatsen er uitzien. “We hebben ook voor de productie een automatiseringsroadmap nodig. Aan de hand daarvan kunnen we werkplekken toekomstgericht inrichten”, vult collega-hoogleraar Jörg Krüger van de TU Berlin aan. Volgens hem volstaan oude modellen niet meer. Die geven geen inzicht in de toekomstige verbinding tussen mensen met zelflerende systemen in de fabriek. Met het WGP-model krijgen maakbedrijven zicht op waar ze medewerkers moeten gaan bij- en omscholen.

Vakmensen blijven nodig

Want ook in die zelflerende fabriek, waarin machines en systemen autonoom beslissingen nemen, zijn nog steeds medewerkers nodig, verwachten de WGP-professoren. “Zelflerende productiesystemen moeten door vakmensen bij het leren begeleid worden.” Daarnaast wijzen ze op het ontstaan van heel nieuwe verdienmodellen, dankzij de beschikbaarheid van data. Hiervoor zijn medewerkers met nieuwe kwalificatieprofielen nodig. En als laatste punt wijzen ze erop dat door Industrie 4.0 wellicht een deel van de productie die jaren geleden naar lagelonenlanden is verplaatst, terugkeert naar Duitsland. De volledige productie onder één dak brengen, kan een groot voordeel voor bedrijven opleveren.

Onderwijssysteem te rigide

Er zijn wel hoogopgeleide mensen nodig die kennis van de processen in de industrie hebben. En daar wringt de schoen. Om het concurrentievoordeel dat de Duitse industrie momenteel heeft te behouden, moet het onderwijs tijdig worden aangepast, waarschuwen de WGP-professoren. De industrie zoekt nu al wanhopig naar experts met kennis op het gebied van IT en mechatronica. “Ons opleidings- en bijscholingsstelsel is veel te rigide”, bekritiseert professor Jens Wulfsberg, hoofd van het Laboratorium voor productietechniek (LaFT) van de Helmut Schmidt Universiteit in Hamburg. “We moeten docenten, professoren en alle bemiddelaars op het gebied van digitalisering bijscholen tot op de actuele stand,” stelt Wulfsberg. Dat kan volgens hem door meer uitwisseling tussen bedrijven, scholen en onderzoeksinstellingen. Dit zou de kennisoverdracht in beide richtingen aanzienlijk versnellen.

WGP heeft hiervoor al zelf het initiatief genomen om de Produktionsakademie op te richten. Hierin worden zo’n 20 seminars en workshops aangeboden rond de moderne productie. Om een tekort aan docenten te voorkomen, willen ze verder meer online-docenten gaan opleiden.