De spindels draaien nog, maar business niet as usual

Hoe houdt de verspanende industrie de zaak draaiend in Coronatijden?

De economie staat voor een groot deel stil. De Nederlandse maakindustrie houdt zich tot nog toe verrassend goed staande, zeker vergeleken met landen als België, Frankrijk en Italië, waar de niet-essentiële industrie op slot is gegaan. De spindels draaiend houden vergt wel aanpassingen. Van iedereen in de keten.

---

Ondanks enkele zieke medewerkers, draait de Helmondse toeleverancier Impa-Precision volledig door. Enkele klanten hebben alle orders teruggetrokken, bij andere klanten ziet de toeleverancier juist een toename. “Qua omzet draaien we momenteel zelfs bovengemiddeld”, zegt Tonnie Janssen, mede-eigenaar van Impa-Precision, dat de afgelopen jaren sterk heeft ingezet op automatisering.

Gemiddeld positief

Als je wilt weten hoe de verspanende bedrijven het doen, zijn er twee graadmeters die een redelijk betrouwbaar beeld geven: het gereedschapverbruik en de bestellingen van koelsmeermiddelen. Bij Magistor loopt de verkoop van gereedschappen nog steeds goed. “In maart hebben we zelfs een plus gedraaid ten opzichte van vorig jaar”, zegt Hans Rosenbrand, verkoopleider verspaning bij Magistor. Dat komt deels doordat maakbedrijven buiten de automotive industrie in maart zijn gaan hamsteren. “Dat compenseert het wegvallen van de vraag bij met name de toeleveranciers aan de automobielindustrie. Per saldo merken wij bij klanten buiten de automotive geen verschil. De spindels draaien. Alles wat ASML gerelateerd is, wat produceert voor defensie zoals JSF, draait goed door. Dat horen wij ook van klanten.” Ook de voedingsindustrie draait goed door.

Profiteren van intelligente lockdown?

Het beeld dat Magistor van de markt heeft, wordt bevestigd door Henry van Haeff, directeur van 2-S. “Toeleveranciers aan de automobielindustrie hadden al een probleem. Wij merken dat toeleveranciers aan de medische industrie meer werk krijgen, net als die aan ASML. We hebben zelfs klanten die nieuwe machines bestellen omdat ze aanvragen krijgen voor producten die tot nog toe in andere landen werden gemaakt.” Henry van Haeff vindt de Nederlandse ‘intelligente lockdown’  dan ook niet eens zo slecht. “Ik weet niet of we het zo slecht doen. Van Belgische klanten hoor ik dat ze vinden dat Nederland het beter doet.”

De kleinere bedrijven hebben het lastig

Ted van Roy levert via All Special Products (ASP) gereedschappen aan de verspanende industrie, onder andere van Arno Werkzeugen. Daarnaast is hij met RT Cleaning actief in het reinigen van CNC-machines. Hij merkt aan de gereedschappenkant dat z’n klanten voorzichtiger zijn met bestellen. “Ze bestellen enkel wat ze nodig hebben.” Het lukt hem deze maand nog redelijk goed om de omzet te draaien die hij nodig heeft om uit de kosten te komen.  “Maar ik verwacht in mei en juni een terugval.” Vooral de kleinere bedrijven, met minder dan tien medewerkers, hebben minder werk. “De grotere houden het werk voor zichzelf. Kleinere bedrijven hebben het moeilijk. Het zijn perfecte vakmensen, maar geen commerciële mensen. Ze kregen het werk gegund en zijn niet gewend de deur uit te moeten.” Als ze de maatregelen volgende keer niet versoepelen en landen als Italië, Frankrijk en Spanje niet op gang komen, zullen de problemen nog veel erger worden, verwacht hij.

Machinereiniging staat stil, maar hoe lang kan dat?

RT Cleaning, dat voor verspanende bedrijven machines volledig reinigt, ligt nagenoeg helemaal stil doordat bedrijven zo min mogelijk medewerkers over de vloer willen. “Ze schuiven het reinigen op”, zegt Ted van Roy. De Eindhovense ondernemer laat zijn medewerkers die dit normaal doen, nu ander werk verrichten. Hij heeft begrip voor de opstelling van bedrijven, maar waarschuwt dat het verwaarlozen van dit aspect uiteindelijk tot gezondheidsklachten bij medewerkers kan leiden. “Bovendien kunnen we de machines heel goed reinigen én het 1,5 meter beleid aanhouden.” Eigenlijk nemen de reinigingsmedewerkers altijd al vergaande maatregelen. “Ze dragen steeds mondmaskers tijdens de reiniging. We reinigen de machines van de klant met z’n eigen olie, zodat er geen vreemde stoffen bijkomen. En onze reinigingsmachine wordt na elke klus volledig gereinigd om vervuiling te voorkomen.”

Gereedschappenvoorraad vergroten

Ook al draaien de spindels, het is beslist niet business as usual. Voor Tonnie Janssen en zijn team van Impa-Precision was het meteen na de aankondiging van de maatregelen zaak snel te schakelen. “In de beginfase zijn we eerst onze voorraad gereedschappen gaan vergroten. Ook zijn we voor de lopende orders materialen gaan inkopen.” Hij merkt dat levertijden voor bepaalde materialen wel “een dingetje” wordt. “Niet voor de kleine aantallen. Maar als het richting grotere series gaat, zie je levertijden langer worden dan gepland.”

Hamsteren creëert juist een probleem

Impa-Precision is niet de enige die meteen de voorraad gereedschappen heeft uitgebreid. Magistor merkte hetzelfde bij klanten. Hans Rosenbrand heeft direct besloten grote bestellingen niet zondermeer te versturen.  “Als iedereen gaat hamsteren, creëer je juist een probleem.” Hamsteren is volgens hem niet nodig. De gereedschappenleverancier heeft zelf een grote voorraad en de hardlopers, zoals MA Ford, kennen geen leveringsproblemen. “MA Ford is door de Amerikaanse overheid zelfs aangeduid als essentieel omdat gereedschappen nodig zijn voor de medische industrie.” Ted van Roy levert naast de tooling van Arno Werkzeugen ook de gereedschappen van het Italiaanse OML. “Zij leveren nog elke week. Ze mogen ook nog steeds produceren in Italië omdat ze aan de medische sector leveren.”

We hebben bij alle machines plekken gemarkeerd waar iemand mag staan als hij moet overleggen met de operator aan de machine.

1,5 meter afstand: niet gemakkelijk maar het kan

Er wordt dus nog hard gewerkt in de verspaning. Maar wel anders dan anderhalve maand geleden. Bij Impa-Precision zijn op kantoor de bureaus verder uit elkaar gezet. Magistor heeft zelfs kunststof tussenwanden geplaatst om de binnendienstmedewerkers van elkaar te scheiden. En de buitendienstmedewerkers werken vanuit huis. Ook bij 2-S wordt zoveel mogelijk van huis uit gewerkt, ofschoon dat niet altijd kan, bijvoorbeeld als koelsmeervloeistoffen geanalyseerd moeten worden. CNC-operators kunnen uiteraard niet van huis uit werken. Tonnie Janssen: “We hebben bij alle machines plekken gemarkeerd waar iemand mag staan als hij moet overleggen met de operator aan de machine. Dan blijven ze een veilige 1,5 meter uit elkaar. Het bevordert de communicatie niet. Soms wil je dingen aanwijzen, dan is de afstand niet gemakkelijk. Maar we komen er wel met die 1,5 meter. Ik merk dat de medewerkers elkaar in de gaten houden.”

Leveranciers even niet meer welkom

Net als heel veel andere bedrijven heeft Impa-Precision in principe de deur gesloten voor leveranciers, tenzij echt noodzakelijk. Bijvoorbeeld monteurs. “Voor hen gelden dan dezelfde regels als voor medewerkers.” Henry van Haeff heeft daar begrip voor. Klanten waarvoor 2-S wekelijks de samenstelling van het koelsmeerbad analyseert, krijgen setjes per post toegestuurd zodat ze zelf de monsters kunnen nemen. “Juist nu moet de vloeistof in orde zijn; je wilt niet dat je medewerkers er ziek van worden.” Omdat hij geen onrust bij medewerkers van de klanten wil veroorzaken, blijven bezoeken aan klanten beperkt tot het absoluut noodzakelijke. “Of we gaan ‘s avonds of op zaterdag naar de klant toe.”

De 1,5 meter maatschappij zal nog wel een poosje blijven. En klantbezoeken zullen mondjesmaat weer komen, maar niet in de mate waarin we dat gewend waren.”

Ondersteuning via de telefoon

Hans Rosenbrand loopt eveneens tegen gesloten deuren aan. De buitendienst medewerkers zijn normaal gesproken vaak bij klanten op de werkvloer om samen met de operators verspaningsproblemen op te lossen. Hij merkt de laatste weken dat klanten problemen eerst proberen op te lossen via de telefoon. Ook Zoom, een veel gebruikte tool voor video conferencing, wordt veelvuldig gebruikt. “Maar als het om een nieuw project gaat, waar je nog moet finetunen, gaat het niet meer op afstand.” Als het echt niet anders kan, staan bedrijven een bedrijfsbezoek toe. Hans Rosenbrand vindt dat kunnen binnen de RIVM-voorschriften. “Dat kan met 1,5 meter afstand. Je hoeft in de werkplaats niet op elkaars lip te staan.”

Méér digitaliseren als oplossing?

Is deze crisis niet hét moment om digitalisering te versnellen? De samenstelling van het koelsmeerbad kun je toch ook met een app op afstand bewaken? Henry van Haeff: “Digitale oplossingen bestaan al langer. Maar klanten hadden het er te druk voor. En ik vraag me af of ze het na Corona oppakken. Ik denk dat ze dan eerst willen zorgen dat hun business weer in orde is.”

Blijvende veranderingen

Hoe ziet de toekomst eruit? Koninklijke Metaalunie wees onlangs in een onderzoek erop dat de klappen in de metaalindustrie waarschijnlijk in de zomer vallen, als de huidige orders opstromen. Hans Rosenbrand verwacht dit eveneens. Hij hoort van klanten dat ze zich zorgen maken over het uitblijven van nieuwe orders én hij merkt dat nieuwe projecten, die eigenlijk opgestart hadden moeten worden, on hold staan omdat juist hiervoor intensief contact tussen leveranciers en medewerkers nodig is. “Maar voor de periode na de zomer, of misschien na oktober, maak ik me geen zorgen.” Dan trekt de maakindustrie wel weer aan. “De 1,5 meter maatschappij zal nog wel een poosje blijven. En klantbezoeken zullen mondjesmaat weer komen, maar niet in de mate waarin we dat gewend waren.”

Qua economie gaan we zeker nog maanden de gevolgen hiervan merken. Maar er liggen ook kansen.”

Pas tegen zomer 2021 terug op niveau

Ted van Roy rekent erop pas in de zomer van 2021 terug op het omzetniveau van 2019 te zitten. “Dat betekent een pauze van een jaar.” Hoeveel bedrijven zijn tegen die tijd omgevallen? Elke dag dat de beperkende maatregelen langer duren, zullen het er meer worden. Hij heeft al gekeken naar de steunmaatregelingen voor het MKB, maar vind ze nog niet echt aantrekkelijk. “Als we ver terugvallen maken we gebruik van de NOW-regeling, maar de vaste kosten lopen door. Marges worden kleiner, dus zul je veel omzet moeten draaien om te overleven. En je kunt wel krediet krijgen via de BMKB-regeling, maar je betaalt 2 procent afsluitprovisie en ongeveer 4 tot 5 procent rente elk jaar.” Hoe deze crisis eindigt, hangt volgens Ted van Roy af van of er nog een tweede dip achteraan komt, net als in 2009. Op lange termijn denkt Ted dat er wel werk gaat terugkomen uit Azië, iets dat hij al langer ziet bij enkele klanten die in de medische sector actief zijn. “Kijk naar de matrijzen voor onderdelen voor beademingssystemen die nu in Nederland gemaakt worden.”

Er zijn ook nieuwe kansen

Ook Henry van Haeff en Tonnie Janssen houden rekening met een dip in de komende maanden. “Daarom moeten we geld blijven uitgeven”, zegt Henry van Haeff, waarmee hij zowel zakelijk als privé bedoelt. “We moeten niet bang worden. Daarom zouden allerlei organisaties eens moeten ophouden met hun klaagzang, want met negatieve energie winnen we het niet. Ik ga nu elke dag een uur met de hond wandelen; kan ik mijn hoofd helemaal leeg maken. Dat zorgt voor nieuwe ideeën. Al komt er maar uit één van de tien ideeën iets goeds.” Ted van Roy sluit zich daarbij aan.

Voor Tonnie Janssen is een van de lessen die hij uit deze periode trekt, het belang van vaste partners, zoals Impa-Precision de leveranciers ziet. Zowel voor de machines als gereedschappen werkt de toeleverancier met één leverancier. Dat komt de samenwerking in een tijd als de huidige wel ten goede. De allerbelangrijkste les is evenwel dat je als bedrijf snel moet kunnen schakelen. Een les die hij ook uit de crisis van 2008 en 2009 heeft getrokken. Snel reageren op de onzekerheid. “Qua economie gaan we zeker nog maanden de gevolgen hiervan merken. Maar er liggen ook kansen.”