ASML topman: deglobalisering is onomkeerbaar
De ingezette deglobalisering is onomkeerbaar. Dat heeft ASML topman peter Wennink gezegd tijdens de opening van het academisch jaar van de TU Eindhoven. In zijn toespraak waarschuwde hij dat het verdienmodel van Nederland onder druk staat en dat Europa achterop raakt bij de economische blokken van de VS en Azië. De reden: gebrek aan lange termijn visie van de overheid.
De TUe had dit jaar drie kopstukken met elk een andere achtergrond naar Eindhoven gehaald om het nieuwe academische jaar te openen. Diederik Samsom verdedigde de EU politiek en riep op de energietransitie te versnellen om de concurrentiepositie te versterken. ING hoofdeconoom Marieke Blom waarschuwde voor de verstorende werking van subsidies en vindt dat de overheid niet alleen met de grote winnaars moet praten. Want die kunnen straks best ingehaald zijn door de innovators van vandaag.
Gebrek aan visie en systematische aanpak
Peter Wennink, CEO van ASML, legde zowel voor Nederland als Europa de vinger op de zere plek. Hij mist bij de overheid een visie op de samenleving en de mensen en een systematische aanpak. “Ik denk dat focus ontzettend belangrijk is.” De verschillende “punt oplossingen” zijn niet verbonden met elkaar. Bovendien mijden we teveel de risico’s. Het gevolg is dat de Verenigde Staten de digitale revolutie leidt en Zuid-Oost Azië leidt op het vlak van hernieuwbare energie, elektrische auto’s en materialen voor batterijen. En ze liggen waarschijnlijk te ver voor om nog in te halen. En dat is allemaal een groot probleem.
Deglobalisering stopt niet
Bijkomend probleem voor Europa is aldus Peter Wennink dat de ingezette deglobalisering niet meer stopt. “Deze is onomkeerbaar vanwege de grote thema’s die spelen. Elk geopolitiek of sociaal economisch blok ziet de uitdagingen en zal voor het maximale resultaat gaan, ongeacht wat.” De boodschap die hij had was verre van vrolijk: het zal allemaal minder efficiënt worden en tegen hogere kosten. Heeft de decennialange globalisering de wereld een deflatoire trend opgeleverd, de deglobalisering zal voor inflatie zorgen. “Hoe moeten we concurreren in zo’n omgeving?” Dat kan door meer samen te werken aan innovatie. Peter Wennink riep de politiek op om tot een innovatiepolitiek te komen, want samen met de industrie kan de samenleving gevormd worden.
Waarom de EU wel in subsidies gelooft
Diederik Samsom, tot voor kort de rechterhand van EU-commissaris Frans Timmermans, denkt overigens wel dat de deglobalisering kan worden gestopt. “Want als deglobalisering versnelt, zitten we in Europa diep in de problemen.” De EU-ambtenaar vindt het daarom niet erg als het subsidiebeleid nu wat inefficiënter is. Europa doet iets voor de inwoners en de planeet kan alleen gered worden als iedereen samenwerkt in de wereld. ING hoofdeconoom Marieke Blom ziet wel een gevaar in het fors inzetten van subsidies wat je nu ziet gebeuren in de verschillende economische blokken. Zij noemt dit het risico op een subsidierace. Als deze bij de huishoudens terecht komen, vindt ze dat prima. Maar bij de grote bedrijven? Subsidies zijn erg inefficiënt en daarom moet je ze niet overdrijven, alhoewel de econoom in haar ook wel ziet dat als Chinese bedrijven dankzij subsidie goedkope elektrische auto’s ontwikkelen de Europese consument daar ook van profiteert.
Regelgeving
Peter Wennink, ook voorzitter van de Raad van Toezicht van de Tue, denkt dat geld zeker helpt, maar hij vindt goede regelgeving belangrijker, net als het creëren van platforms waarop industrie, universiteiten en overheden samenwerken. Robert-Jan Smits, bestuursvoorzitter van de TUe, waaschuwde onlangs nog dat de energietransitie in Nederland te snel gaat omdat de infrastructuur het niet aan kan en dit de toekomst van de industrie op het spel zet.
