Nederland in top 10 export Duitse machinebouwers

Het uitstekende jaar voor het ecosysteem van de Nederlandse halfgeleiderindustrie legt de Duitse machinebouwers geen windeieren. Nederland staat in de top 10 van belangrijkste handelspartners, voor Mexico. De export van Duitse werktuigmachines naar Nederland steeg in 2021 met 17%, mede dankzij goed draaiende toeleveringsketen aan de halfgeleiderindustrie, bevestigt de VDW.

De Duitse werktuigmachine industrie  heeft zich sneller hersteld van de coronacrisis dan verwacht. Die boodschap mocht Franz-Xaver Bernhard, de voorzitter van de Duitse machinebouwers, presenteren op zijn eerste VDW jaarpersconferentie. De van Hermle afkomstige Bernhard heeft onlangs de voorzittershamer overgenomen. Het sneller dan verwachte herstel komt zowel door de aantrekkende wereldeconomie als door de staatssteun die sommige landen, zoals Oostenrijk en Italië, hun maakindustrie geven.

Sector profiteert van successen halfgeleiderindustrie

Subsidieprogramma’s helpen

De productie is vorig jaar met 4 procent gestegen blijkt uit de voorlopige cijfers. De omzet bedraagt alles bij elkaar € 12,7 miljard. Een jaar eerder nog moesten de machinebouwers een productieverlies van 28% slikken. Wie dieper in de cijfers duikt, ziet dat de branche het vooral in Amerika goed heeft gedaan (+ 13 procent), gevolgd door Azië (+11 procent) en als laatste Europa (+5 procent). Maar vergeleken met 2019 liggen alle drie de gebieden nog sterk achter. De top 10 van grootste exportmarkten wordt aangevoerd door China (+24 procent vergeleken met 2020), de Verenigde Staten (+8 procent), Italië (+33 procent) en Oostenrijk (+13 procent). In deze laatste twee landen hebben de overheden hun maakindustrie fors gesteund met speciale subsidies voor wie investeert in nieuwe machines.

Export naar Nederland ter waarde van € 212 miljoen

Nederlandse markt

Nederland staat op een 9^e plek in het lijstje met de grootste exportmarkten. Afgelopen jaar exporteerden de VDW-leden voor €212 miljoen aan gereedschapmachines naar Nederland, méér dan naar Mexico. Bernhard Geis, hoofd statistiek bij de VDW, antwoordde op vraag naar de reden van het succes in Nederland, dat deze toename niet enkel komt door de groei van de export via de Rotterdamse haven. “De Nederlandse toeleverindustrie aan de chip industrie zorgt zeker voor vraag naar machines. Veel van de machines blijven in Nederland.”

Auto-industrie blijft zwak

De 4 procent groei van de productie is lager dan de VDW gaandeweg 2021 heeft voorspeld. Daar zijn meerdere redenen voor. Een hiervan is dat de Duitse markt zelf nog altijd zwak is. In eigen land zagen de machinebouwers de omzet met 5 procent dalen. “Dat is terug te herleiden tot de terughoudendheid als het om investeren gaat bij de automobielindustrie”, zegt Franz-Xaver Bernhard. Dit is mede toe te schrijven aan het chiptekort, waardoor de autofabrikanten niet volop hebben kunnen produceren. Daarnaast kampt de machinebouw sector met materiaaltekorten, onder andere gebrek aan elektronicacomponenten. Ondanks het snelle herstel blijft de VDW voorzitter voorzichtig met uitspraken over het klimaat voor de machinebouwers. Hij vergelijkt de cijfers liever met 2019, het pré-coronajaar. “En dan zien we nog een aanzienlijke achterstand in de productie van 26%.”

Supply chain problemen eerdaags minder erg?

De supply chain problemen zouden in de tweede helft van het jaar moeten wegebben, hebben de machinebouwers in een recente enquête aangegeven. “Men denkt dat het gaat verbeteren. We denken niet dat we ons zorgen moeten maken, maar het blijft een risico”, zegt Bernhard, die leveringsproblemen als de grootste uitdaging bestempelt. Mocht het conflict met Rusland uit de hand lopen, dan houden de Duitse machinebouwers rekening met het compleet stilvallen van de export naar Rusland.

Duaal leerstelsel heeft glans verloren

Een ander probleem voor de machinebouwers is het gebrek aan vakmensen. 57% van de VDW-leden ervaart hier zwaarwegende problemen door. “Dit kan op termijn tot een omzetdaling leiden en onze innovatiekracht afremmen”, aldus de bezorgde VDW-voorzitter Franz-Xaver Bernhard. Hij maakt zich met name zorgen omdat het duale leerstelsel, waar de Duitse industrie altijd trots op is geweest, al jarenlang onder druk staat. Corona heeft dat nog eens versterkt doordat jongeren liever meteen naar een hogeschool toe gaan. “Ondernemers en de politiek zijn uitgedaagd het heft in handen te nemen en het aantrekkelijke van de beroepsopleiding te promoten. Anders is de internationale positie van de Duitse industrie onhoudbaar.

Voor 2022 rekent de VDW, die in juni in Düsseldorf de Metav organiseert, een productiegroei van 14 procent. Dit cijfer baseert zich op berekeningen door Oxford Economics.