Kan Europese machinebouw ook in toekomst technologieleider worden?
De Europese machinebouw staat onder druk door gebrek aan vakmensen, afname van het aantal patenten en een dalend aandeel in de R&D uitgaven. Dat blijkt uit de McKinsey Machinery Benchmark. De Europese sector kan het zich echter niet veroorloven om achter te blijven op het gebied van innovatie. Machinebouwers zullen moeten investeren in bijvoorbeeld procesautomatisering op een volgend niveau en in connectiviteit, om in de komende decennia wereldwijd technologieleiders te worden.
De toekomst van de sector omvat zowel bedreigingen als kansen, schrijven de onderzoekers in een artikel op de website van McKinsey. De onderliggende orderintake is goed, ondanks een 25% daling in de afgelopen maanden. De winstgevendheid staat echter onder druk. De Europese machinebouwers hebben hun EBITDA marges sterker zien dalen dan hun Amerikaanse concullega’s. Dit komt vooral door de gestegen kostprijzen. In het rapport wordt verder erop gewezen dat Europa in slechts twee van de tien zogenaamde transversale technologieën, die in alle sectoren disruptief kunnen zijn, leidt.
McKinsey legt in benchmark de vinger op een aantal zere plekken in de Europese machinebouw
Fusies ondersteunen stabiele marge
De Machinery Benchmark is gebaseerd op data van meer dan 100 Europese machinebouwers, die McKinsey al tien jaar verzamelt. Dit keer concluderen de onderzoekers dat de Europese sector in margegroei, fusies en overnames en productiviteit achterloopt op de Amerikaanse machinebouwers. Qua omzetontwikkeling doet de sector het wel beter. Een van de vragen die de onderzoekers proberen te beantwoorden is of regelmatige fusies en overnames de margegroei van een onderneming ten goede komt. De conclusie is dat dit een stabiele marge ondersteunt. Een consequent M&A programma zorgt voor waardecreatie.
Machinebouwers laten de digitale ruimte grotendeels links liggen
Duitsland heeft 250.000 vacatures in de machinebouw
De productiviteit is bij de Europese machinebouwers in 2021 met 10 procent toegenomen. Een jaar eerder groeide deze met 8 procent. Desondanks is het tekort aan vakmensen overal in de sector merkbaar. Met de druk om te innoveren in een markt die sterk een commoditymarkt is geworden, moeten bedrijven nieuw talent aantrekken. McKiney schrijft in de toelichting op de benchmark:
Het vergroten van het aanbod van geschoolde arbeidskrachten is essentieel voor de toekomst van de productie in Europa. Automatisering blijft in sommige sectoren werknemers verdringen en vergroot de behoefte aan werknemers in de machinebouw die opgeleid zijn om robots en andere geavanceerde technologie te bedienen, te onderhouden en te optimaliseren.
En op het vlak van vakmensen is het probleem in Europa groot. Alleen al in Duitsland is het aandeel vacatures in de machinebouw ten opzichte van alle vacatures de afgelopen jaren gestegen tot 50 procent. Er staan momenteel in Duitsland 250.000 vacatures open in de maakindustrie. Meer dan een verdubbeling sinds 2020. Hier laten de machinebouwers echter kansen liggen, aldus de onderzoekers:
Omdat het tekort aan arbeidskrachten de bottleneck is voor de output van de machine-industrie, blijven bedrijven zich richten op het aantrekken van talent en het zoeken naar mogelijkheden om de productie te automatiseren. De digitale ruimte blijft ondertussen grotendeels onaangeroerd, ondanks het potentieel om waarde en nieuwe inkomstenstromen te creëren.
Innovatiekracht: Duitsland ziet R&D aandeel afnemen
Een ander punt van zorg is de afname van het aantal patenten. Het European Patent Office kreeg in 2022 zo’n 193.000 patentaanvragen; daarvan werden er 81.754 toegekend. Volgens McKinsey heeft geen enkel land in de benchmark het patentniveau van pré 2022 gehandhaafd. De Duitse machinebouwers zagen hun patentaandeel afnemen met 4,7%. En sinds 2020 daalt hun R&D aandeel continu.
Om hun concurrentievoordeel op het gebied van innovatie te behouden, moeten Duitse machinebouwers hun huidige O&O-strategieën opnieuw evalueren, vooral omdat ze door de stijgende arbeids- en energiekosten in het nadeel zijn ten opzichte van bedrijven in andere regio’s.
